سندرم روده تحریک پذیر یا IBS یک اختلال شایع در روده کوچک و بزرگ است. این بیماری با علائمی همچون درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست به شکل متتاوب همراه است. با این حال بسیاری از افراد با وجود داشتن علائم، از مراجعه به پزشک سرباز می زنند. کولون اسپاستیک، کولیت عصبی یا روده عصبی از دیگر نام های این بیماری است.
در حال حاضر درمان قطعی برای سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد و هدف از درمان های تجویزی تنها کنترل و مدیریت علائم بیمار است. در بسیاری از موارد ایجاد تغییراتی در برنامه غذایی، سبک زندگی فردی و مدیریت استرس به افراد این امکان را می دهد تا بیماری را تحت کنترل خود در آورند.
IBS بیش از آنکه بتواند یک بیماری تلقی شود، مجموعه ای از علائم است که در یک بازه زمانی رخ می دهند و نیازمند توجه و مدیریت دراز مدت بیمار برای کاهش نشانه ها و کنترل آن است.
پرسش هایی که بسیاری از افراد را نگران می کند این است که:
- آیا سندرم روده تحریک پذیر باعث ایجاد زخم‌معده می گردد؟
- در صورت ادامه دار شدن علائم، بیمار دچار زخم معده می شود؟
- آیا سندرم روده تحریک پذیر با سرطان روده مرتبط است؟
در جواب این دسته از سوالات باید گفت که هر چند میزان دردی که این بیماران تجربه می کنند گاهاً زیاد و غیر قابل تحمل است اما سندرم روده تحریک پذیر باعث ایجاد زخم معده نمی گردد و ارتباطی با افزایش ریسک ابتلا به سرطان روده نیز ندارد.
با این وجود علائم و نشانه های این بیماری با سرطان روده و بیماری التهابی روده تقریباً مشابه هستند. بنابراین توصیه می شود در صورت داشتن نشانه هایی که در ادامه به آن می پردازیم، جهت تشخیص و دریافت درمان متناسب با نوع بیماریتان به پزشک متخصص مراجعه کنید.
علل ایجاد سندرم روده تحریک پذیر
علت دقیق بروز سندرم روده تحریک پذیر هنوز مشخص نیست. اما این بیماری سبب ایجاد اختلال در حرکت طبیعی عضلات دیواره خارجی روده می گردد. در افراد سالم، انقباص و استراحت ماهیچه روده به صورت ناخودآگاه انجام می گیرد تا با فشار غذا و مواد زائد به سمت روده، آب و مواد مغذی از آن جدا شوند و جذب بدن گردند.
از اینجا بخوانید : نفخ معده و شکم | از علل تا درمان
علائم سندرم روده تحریک پذیر
نشانه های سندرم روده تحریک پذیر معمولاً در جوانی (قبل از ۴۵ سالگی) در افراد ظاهر می شود. آمار ابتلای زنان به این عارضه دو برابر بیشتر از مردان است. علائم اولیه بیماری برای همه یکسان نیست اما چیزی که مشخص است، اکثر افراد درد، احساس تیر کشیدن و ناراحتی زیادی به خصوص در ناحیه شکم را تجربه می کنند.
اسهال
در مبتلایان به IBS سرعت حرکت انقباضی ماهیچه ها گاه بیشتر از حد نرمال است و به همین علت مقدار آب جذب شده در بدن کمتر خواهد بود. این اتفاق باعث ایجاد اسهال در مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر می گردد.
نکته: در زمان اسهال، بدن با خطر کم آبی شدید رو به رو است. بنابراین نوشیدن مایعات در طول روز را هرگز فراموش نکنید.
یبوست
اگر سرعت حرکت ماهیچه دیواره روده کمتر از حالت طبیعی باشد، میزان آب جذب شده در بدن بالا رفته و فرد دچار علائم یبوست می گردد.
گاه افراد از علائم یبوست و اسهال تنها یکی را تجربه می کنند. اما ممکن است در برخی بیماران هر دو این موارد (اسهال و یبوست) به طور همزمان در یک بازه زمانی رخ دهد.
نفخ و درد شکم
انقباض ناگهانی و خود به خود که به آن اسپاسم روده گفته می شود، باعث درد در ناحیه شکم می گردد. گرفتگی عضلات و تجمع گاز داخل روده نفخ زیاد شکم را به دنبال دارد. نفخ در بیماران IBS جز علائم رایج است.
از اینجا بخوانید : نفخ معده و شکم | از علل تا درمان
در برخی موارد بیماران علائم دیگری را نیز تجربه می کنند که بیشتر آن ها ناشی از نگرانی و استرسی است که این افراد نسبت به سلامت خود دارند. چنین مواردی عبارتند از:
- سردد
- کمر درد
- عادت ماهیانه دردناک
- خستگی عمومی بدن
عوامل تشدید کننده و مرتبط با IBS
- استرس
- عفونت باکتریایی
- عدم تحمل غذایی
- عدم تعادل شیمیایی بدن
- رشد بیش از حد باکتری های روده
- تغییر میکروبیوم باکتری های مفید روده
علائم سندرم روده تحریک پذیر در یک فرد در طول زمان تغییر می کند و همیشه یکسان نیست. در بعضی مواقع درد ها و ناراحتی ها در این بیماری به صورت رفت و برگشتی می باشد به نوعی که در یک بازه زمانی علائم و دردهای شدیدی تجربه می کنید. پس از مدتی دردها تسکین پیدا کرده و این سیکل دوباره تکرار می شود.
درمان سندرم روده تحریک پذیر
به دلیل نامشخص بودن علت دقیق سندرم روده تحریک پذیر، درمان قطعی برای آن وجود ندارد. داروهای تجویز شده به بیماران تنها برای کنترل این بیماری می باشند.
کنترل و مدیریت سندرم روده تحریک پذیز توسط خود فرد مبتلا از طریق افزایش آگاهی نسبت به بیماری، ایجاد تغییرات در نوع تغذیه و از همه مهم تر اتخاذ روش هایی جهت مقابله با استرس ها و نگرانی های روزمره از جمله مواردی است که به مدیریت دردها و بیماری کمک بسیار می کند.
ملاحظات غذایی که این بیماران باید در نظر داشته باشند، عبارتند از:
- داشتن ساعات منظم برای صرف غذا
- اگر از اسهال رنج می برید: کاهش حجم غذا و افزایش تعداد وعده های غذایی شما را در بهبود علائم یاری می کند.
- اگر دچار یبوست هستید: افزایش فیبر مصرفی در وعده های غذایی خود را مد نظر داشته باشید. غذاهای سرشار از فیبر به بهبود حرکات روده کمک فراوانی میکنند. از جمله این مواد خوراکی حاوی فیبر عبارتند از:
- غلات کامل
- میوه و سبزیجات تازه
- آجیل و مغز های خوراکی
گروهی از مواد نفاخ همچون سبزیجات صلیبی (بروکلی، کلم، گل کلم و…) و یا نخود و لوبیا هستند که به دلیل تشدید نفخ، از جمله علائم شایع در بیماران سندرم روده تحریک پذیر، بهتر است پرهیز شوند.
- اگر نسبت به غذایی خاص حساسیت دارید و یا هضم آن برای شما مشکل است، توصیه می شود مصرف آن را کاهش دهید.
- همچنین پیروی از رژیم غذایی با گلوتن پایین یا فاقد گلوتن در بهبود نشانه ها و درد های برخی از بیماران مؤثر است.
از اینجا بخوانید : همه چیز درباره گلوتن (GLUTEN)
داروخانه شبانه روزی مهشاد | داروکاو
1 دیدگاه در “سندرم روده تحریک پذیر (IBS) | علائم و درمان”